ΠΟΛΕΜΟΣ TOY 1897 – ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ

Η ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους δικαίωσε τον περήφανο αγώνα των Ελλήνων, αλλά δεν είχε οδηγήσει στην απελευθέρωση όλων των ελληνικών εδαφών με αποτέλεσμα τον διακαή πόθο του λαού για την επανάκτηση των «αλύτρωτων ακόμα πατρίδων». Οι Έλληνες της εποχής του 1897 ήταν έτοιμοι, ηθικά και ψυχικά, να απελευθερώσουν τη Μακεδονία, την Ήπειρο και την Κρήτη, που ακόμη στέναζαν κάτω από τον οθωμανικό ζυγό.

Ωστόσο, αυτή η επιθυμία των Ελλήνων δε συμφωνούσε με την Ευρωπαϊκή περιρρέουσα ατμόσφαιρα, καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επιθυμούσαν καμία αλλοίωση του εδαφικού καθεστώτος των λαών. Παράλληλα, η Τουρκία διέθετε πολεμική υπεροχή και οικονομική ευρωστία. Σε αντιδιαστολή, η Ελλάδα βρισκόταν σε οικονομικό μαρασμό και εξαθλίωση λόγω της πρόσφατης χρεωκοπίας της του 1893.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΤΑΡΑΤΣΑΣ (πηγή: Κορμάζου Παρασκευή)

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, στην Ελλάδα είχε συσταθεί η «Εθνική Εταιρεία», μία οργάνωση που προσπαθούσε να ενσαρκώσει το ιδανικό της Μεγάλης Ιδέας και είχε στρατολογήσει εθελοντές, ώστε να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό από τη Μακεδονία. Η Υψηλή Πύλη, εκμεταλλευόμενη τη διεθνή συγκυρία, στις 5 Απριλίου 1897, Κυριακή των Βαΐων, επέδωσε στον Έλληνα πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη διακοίνωση κήρυξης πολέμου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Δεληγιάννης ανακοίνωσε στη Βουλή την έναρξη του πολέμου. Ο ελληνικός λαός αποδέχτηκε με πρωτοφανές φιλοπόλεμο μένος τη συγκεκριμένη κατάσταση και έτσι ξεκίνησαν οι μάχες, οι οποίες όμως δεν ήταν νικηφόρες στην πλειοψηφία τους. Παρόλη την ικανότητα του συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Σμολένσκη, υπήρξε σύγχυση, ταραχή και άτακτη υποχώρηση στο στράτευμα.

Η Λάρισα, ο Βόλος, το Βελεστίνο και τα Φάρσαλα περιήλθαν και πάλι στην κατοχή των Τούρκων. Στις 4 Μαΐου οργανώθηκε άμυνα στον Δομοκό, ωστόσο χωρίς θετικό αποτέλεσμα. Ένας από τους γενναίους πολεμιστές που ξεχώρισαν ήταν και ο Κωνσταντίνος Αινιάν – Μαζαράκης, ο γνωστός  «καπετάν Ακρίτας».

 Στις 7 Μαΐου κατέβηκαν ακάθεκτες οι εμπροσθοφυλακές του Ετέμ πασά στις κατηφόρες των νότιων παρυφών της Όθρυος (βόρεια της Λαμίας), στα αντερείσματα Παλιοκούλιας, Καμηλόβρυσης και Ταράτσας. Το τμήματα των Ελλήνων συνέχεια υποχωρούσαν προσπαθώντας να οργανώσουν μια πρόχειρη αντίσταση στα φυσικά οχυρά: Θερμοπύλες – Δυό Βουνά και, ταυτόχρονα, να ανακόψουν την πορεία των Τούρκων προς τη Λαμία.

Οι κάτοικοι της Λαμίας έντρομοι άρχισαν να εγκαταλείπουν την πόλη προκειμένου να σώσουν τη ζωή τους. Ωστόσο, το διορατικό και τολμηρό πνεύμα του τότε Νομάρχη Φθιώτιδος και Φωκίδος, Κωνσταντίνου Έσλιν, διέσωσε την πόλη της Λαμίας. Μέσα σε μία άμαξα με λευκή σημαία διέσχισε τα τουρκικά κλιμάκια και έφτασε στο στρατηγείο του Τούρκου αρχηγού του τμήματος. Τον συνόδευαν ο τότε λοχαγός Χατζηανέστης και ο Στυλιδιώτης υπαξιωματικός Γ. Παπαμιχαήλ. Ο Έσλιν έδειξε στον Τούρκο ανεπίσημο τηλεγράφημα για ανακωχή, ενώ είχε φροντίσει να κυκλοφορήσει η φήμη ότι ο πόλεμος είχε λήξει. Ακολούθησε παύση των στρατιωτικών κινήσεων και τελικά, στη συνέχεια, πραγματικά αναγγέλθηκε η σύναψη ανακωχής των εμπολέμων, μετά από την παρέμβαση του τσάρου της Ρωσίας, Νικολάου, προς τον σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ.

Στις 22 Νοεμβρίου η Ελλάδα υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με επαχθείς για αυτή όρους και η οποία σήμαινε ουσιαστικά την οικονομική και διπλωματική υποδούλωσή της στους δυνατούς της Ευρώπης μέσω της επιβολής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.

(Μόσχος, 2000)

Σχετικές ιστοσελίδες:

5.4.1897: Η αρχή του ελληνοτουρκικού πολέμου, «το μαύρο 1897» (https://www.eleftheria.gr/)